کوچ کیست و چه ویژگی هایی را باید در او جستجو کنیم تا به موفقیت دست یابیم؟
کوچینگ یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار در موفقیت هر کسب و کاری است. اگرچه کوچینگ در دنیای ورزش سابقه ای طولانی دارد اما استفاده از یک کوچ شخصی یا بیزینس کوچینگ در سالیان اخیر بیش از هر زمان دیگری مورد توجه قرار گرفته است.
فارغ از اینکه حجم و وسعت کسب و کار در چه مرحله ای قرار دارد، استفاده از یک کوچینگ مناسب تاثیر زیادی روی موفقیت و رسیدن به اهداف تعیین شده دارد. اما کوچ کیست؟ به چه کسی می توانیم کوچ بگوییم؟ ویژگی های یک کوچینگ حرفه ای چیست؟ در ادامه به این سوالات پاسخ می دهیم.
کوچ کیست؟
در دنیای ورزش مربی به فردی گفته می شود علم و تجربه زیادی در یک رشته ورزشی خاص دارد، راه های رسیدن به موفقیت و پیروزی را می داند و با چالش ها و سختی های رسیدن به موفقیت آشنایی کامل دارد.
چنین فردی هدایت تیم ورزشی را بر عهده می گیرد و تلاش می کند تا با برنامه ریزی دقیق و طراحی تمرینات مناسب، نقاط ضعف ورزشکاران تحت نظر خود را پوشش دهد، نقاط قوت آن ها را تقویت کند، راه های مقابله با چالش های مختلف در طول مسابقه را به آن ها آموزش دهد و به طور خلاصه مسیر رسیدن به موفقیت و پیروزی را هموار کند.
حال فردی را تصور کنید که در تمام دوره ها و شرایط مختلف زندگی چنین نقشی را ایفا کند. در زندگی شخصی، کسب و کار، سلامت و هر حوزه دیگری به چنین افرادی کوچ گفته می شود. فردی که تجربه و دانش بالایی دارد و در شرایط مختلف تلاش می کند با ایجاد یک دیدگاه مناسب به فرد در جهت اتخاذ تصمیمات مناسب کمک می کند.
چرا برخی افراد دیدگاه خوبی نسبت به کوچینگ ندارند؟
اگرچه بسیاری از افراد به اهمیت و تاثیر گذاری یک کوچ واقف هستند اما برخی افراد همچنان به استفاده از کوچینگ اعتقاد چندانی ندارند. این افراد معتقد هستند که هیچ کسی به اندازه خود شخص نسبت به ویژگی ها و شرایطی که در آن قرار دارد، آگاه نیست و به همین دلیل تنها خود فرد است که می تواند بهترین برنامه و استراتژی برای موفقیت خود را طرح ریزی کند.
به عقیده این افراد، کوچینگ هیچ گاه نمی تواند شرایط واقعی فرد را درک کند و به همین دلیل اعتقاد چندانی به آن ها ندارند. باید توجه کنیم که چنین افرادی از یک ویژگی کوچینگ غافل هستند و آن هم این ویژگی که کوچ به خاطر توانایی و تجربیاتی که دارد می تواند توانایی های یک فرد را مورد ارزیابی قرار دهد و برای شکوفایی و استفاده حداکثری از توانایی ها برنامه های مناسبی را طراحی کند.
برای مثال ورزشکار را تصور کنید که استعداد بسیار بالایی در یک رشته ورزشی دارد اما اعتقادی به استفاده و بهره گیری از کوچینگ ندارد. چنین ورزشکاری قطعا در طولانی مدت نمی تواند به موفقیت های مداوم و قابل توجهی دست پیدا کند.
در دنیای کسب و کار هم نیز به همین شکل است. برای مثال ممکن است شما در زمینه اقتصاد دانش بالایی داشته باشید اما در صورت عدم استفاده از کوچینگ و به دلیل نداشتن شناخت و تجربه کافی در دنیای تجارت شانس رسیدن به موفقیت بسیار کاهش پیدا می کند. به همین دلیل فارغ از سطح دانش و توانایی، برای حداکثر شدن شانس رسیدن به موفقیت نباید از نقش کوچینگ غافل شویم.
یکی از مهم ترین چالش هایی که در زمینه انتخاب کوچ وجود دارد، نبودن یک سازمان یا قوانین و مقررات مشخص در زمینه کوچینگ است. به این معنا که هیچ سازمان یا نهاد نظارتی بر کوچینگ نظارت ندارد و هر فردی با هر سطحی از دانش و تجربه می تواند ادعای کوچینگ داشته باشد اما در عمل کارایی چندان مناسبی نداشته باشد.
به همین دلیل هنگام انتخاب کوچینگ باید به مبحث ویژگی کوچینگ توجه زیادی داشته باشیم. یک کوچینگ خوب را از طریق ویژگی هایش می توانیم تشخیص دهیم. در ادامه به تعدادی از ویژگی کوچینگ و آنچه که در هنگام انتخاب کوچ باید به آن ها توجه کنیم، اشاره خواهیم کرد.
بیشتر بخوانید: کوچینگ کسب و کار چیست؟ | چرا باید اطلاعات کافی در مورد آن داشته باشیم؟
ویژگی کوچینگ
اعتماد پذیری
کوچینگ تنها زمانی می تواند بهترین خدماتش را ارائه بدهد که اطلاعات کامل و جامع نسبت به موکل خود و شرایطی که در آن قرار دارد، داشته باشد. تحلیل هایی که کوچینگ انجام می دهد ارتباط مستقیمی با صحبت هایی دارد که فرد مراجعه کننده پیرامون شرایط خود بیان می کند.
از این رو یک ویژگی کوچینگ که از اهمیت زیادی نیز برخوردار است، ویژگی اعتماد پذیری است. فرد مراجعه کننده تنها در صورتی شرایط خود را به صورت کامل در اختیار کوچ قرار می دهد که اعتماد کاملی نسبت به وی داشته باشد.
اگر فرد مراجعه کننده کوچکترین احساسی نسبت به این موضوع داشته باشد که صحبت های او ممکن است از حالت محرمانه خارج شود و شخص ثالثی نیز از شرایط وی آگاه یابد، نمی تواند شرایط خود را به راحتی و به شکل کامل با کوچ در میان بگذارد.
همچنین هنگامی که اعتمادپذیری کاملی در فرد شکل بگیرد، به راحتی و بدون هیچ گونه احساس شرم، ترس یا اضطراب تمام سوالات و ابهاماتی که در ذهنش وجود دارد را از کوچینگ خود خواهد پرسید. یکی از اصلی ترین دلایل اینکه فرد مراجعه کننده نمی تواند توصیه ها و برنامه ریزی های کوچینگ را به مرحله اجرا برساند، ابهاماتی است که پس از جلسه با کوچ در ذهن وی ایجاد می شود.
برای رفع این ابهامات حتما باید به کوچ مراجعه کرد و تنها در صورتی این امر امکان پذیر است که فرد احساس مثبتی نسبت به کوچینگ خود داشته باشد.
کوچ و دانش و اعتبار او
دیگر ویژگی کوچینگ که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و نشان دهنده توانمندی و میزان تاثیر گذاری کوچینگ است، دانش و اعتباری است که کوچ دارد. پیش از استخدام و کمک گرفتن از کوچینگ بسیار مهم است که توانمندی او در زمینه های مختلف را مورد سنجش قرار دهید. فرد باید بررسی کند که پیش از این، کوچینگ مورد نظر در چه زمینه هایی و با چه افرادی کار کرده است.
به یاد داشته باشید که موفق بودن کسب و کارهایی که کوچ سابقه کار کردن با آن ها را دارد، صرفا به معنای توانایی بالای کوچینگ نیست. گاهی اوقات کوچ با شخص یا مجموعه و کسب و کاری همکاری می کند که همواره در مسیر موفقیت بوده است و پیش از ورود کوچینگ نیز شرایط خوبی داشته است. برای مثال یک تیم فوتبال را در نظر بگیرید که سال قبل در رقابت های لیگ داخلی قهرمان شده است و امسال نیز با ورود یک مربی جدید مجددا این عنوان را کسب کرده است. اگرچه این نتیجه قابل قبول است اما صرفا به معنای توانایی فوق العاده کوچینگ نیست.
این مربی فوتبال زمانی عملکرد خیلی خوبی خواهد داشت که هدایت یک تیم ضعیف را بر عهده بگیرد و بتواند این تیم ضعیف را به موفقیت برساند. در حوزه کوچینگ نیز شرایط به همین شکل است. بسیار مهم است که کوچینگ سابقه کار کردن با افراد یا کسب و کارهای ضعیف را در کارنامه کاری خود داشته باشد و توانسته باشد که آن ها را به درجات قابل قبولی از موفقیت برساند.
بنابراین هنگام بررسی ویژگی کوچینگ دقت داشته باشید که وی با چه افراد یا کسب و کارهایی سابقه همکاری دارد.
برقراری ارتباط با کوچ
سومین ویژگی کوچینگ که از اهمیت بالایی هم برخوردار است، توانایی کوچینگ در برقراری ارتباط با فرد مراجعه کننده است. کوچینگ تنها زمانی می تواند اعتماد کامل مخاطب خود را به دست آورد و از شرایط دقیق او مطلع شود که از شیوه ای مناسب برای برقرار ارتباط با وی استفاده کند.
استفاده از یک روش مناسب در برقراری ارتباط، کلید حل بسیاری از مشکلات فرد است و این وظیفه کوچینگ است که با بررسی شرایط و ویژگی های مختلف مراجعه کننده، بهترین روش برقراری ارتباط را تعیین کند.
برقراری ارتباط صرفا به مدت زمان برگزاری جلسه با فرد محدود نمی شود. بسیار مهم است که کوچ در تمام زمان ها در دسترس باشد. فرد باید این احساس را داشته باشد که حتی از طریق ایمیل نیز می تواند سوالات و ابهامات خود را از کوچ بپرسد و وی در کوتاه ترین زمان ممکن به این سوالات پاسخ دهد.
زمانی که فرد مراجعه کننده احساس کند کوچینگ در هر زمانی در دسترس است و به شرایط وی اهمیت می دهد و به خوبی و با دقت زیاد به سوالاتی پاسخ می دهد نوعی احساس اعتمادپذیری در وی ایجاد می شود و در چنین شرایطی قطعا میزان تاثیر گذاری کوچینگ افزایش پیدا خواهد کرد.
اهداف
یکی از مهم ترین دلایل استفاده از کوچینگ در شرایط مختلف، دسترسی و دستیابی به اهداف تعیین شده است. هر شخص یا کسب و کاری در بازه های زمانی مختلف (کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت) به دنبال رسیدن به اهداف مشخص هستند.
یک ویژگی کوچینگ این است که با استفاده از تجربه، دانش و تحلیلی که نسبت به شرایط موجود دارد، امکان رسیدن به اهداف در زمان تعیین شده را تخمین بزند. در حقیقت یکی از اصلی ترین دلایل شکست کسب و کارها این است که به خاطر عدم وجود تجربه و شناخت کافی نسبت به چالش های پیش رو اهدافی را برای خود مشخص می کنند که فراتر از توانایی آن ها است و عدم دستیابی به آن ها را به منزله شکست تلقی می کنند.
بیشتر بخوانید: ایده کارآفرینی را چگونه پیدا کنیم | معرفی جذاب ترین ایده ها برای کارآفرینی
اما یک کوچینگ با تجربه و حرفه ای از آنجا که سابقه به موفقیت رساندن یک کسب و کار را دارد، با چالش های مختلف پیش رو آشنایی کامل دارد و با بررسی اهداف تعیین شده می تواند امکان یا عدم امکان دستیابی به آن ها را مشخص کند. پس دیگر ویژگی کوچینگ که از اهمیت بالایی برخوردار است، توجه وی به اهدافی است که توسط فرد تعیین شده است. کوچ در صورت صلاحدید به مراجعه کننده اعلام می کند که در اهداف تعیین شده اصلاحاتی انجام دهد تا شانس موفقیت به حداکثر برسد. همچنین با توجه به اهداف تعیین شده، استراتژی ها و برنامه های مناسبی را طراحی می کند.
بازخورد
دیگر ویژگی کوچینگ بازخوردهایی است که نسبت به فرد مراجعه کننده دارد. از جمله اهداف استخدام کوچینگ، رشد و پیشرفت فرد در زمینه های مختلف است و بازخوردهایی که کوچ نسبت به فرد مراجعه کننده نشان می دهد تا حدود زیادی تعیین کننده میزان پیشرفت است.
بازخوردهای کوچینگ نباید منفعلانه باشد زیرا در این صورت فرد متوجه نخواهد شد که آیا عملکرد خوبی داشته یا باید روند کاری خود را تغییر دهد. بازخورد کوچ نسبت به برنامه ها و صحبت هایی که فرد مراجعه کننده مطرح می کند اهمیت زیادی دارد.
کوچ پس از شنیدن صحبت های موکل خود و در صورت نیاز باید اصلاحات مورد نیاز و همچنین دلایل این اصلاحات را باید به طور کامل و شفاف با موکل خود مطرح کند زیرا تنها در صورتی می توان رشد کرد و به موفقیت رسید که موکل درک کامل و صحیحی نسبت به شرایط خود داشته باشد.
کوچ و میزان صداقت او
اگر نگوییم مهم ترین، قطعا یکی از شایسته ترین ویژگی های کوچینگ داشتن صداقت با فرد مراجعه کننده است. در صورت عدم وجود این عنصر کلیدی، هیچ گاه شانس رسیدن به موفقیت و پیشرفت در فرد وجود ندارد.
کوچ هیچ گاه نباید صرفا و به منظور ایجاد یک احساس خوب، نسبت به فرد صداقت نداشته باشد. باید به این نکته توجه کرد که عدم صداقت در نهایت بر ملا می شود و پس از مشخص شدن آن فرد دیگر به هیچ وجه نخواهد توانست که به کوچینگ اعتماد کند.
هنگام انتخاب کوچ یکی از مهم ترین سوالاتی که باید از وی پرسیده شود، نوع واکنش او در برابر حقیقت و نحوه بیان آن به فرد است. آیا کوچینگ، حقیقت را هر چقدر هم که تلخ باشد، بدون کم و کاست به اطلاع فرد مراجعه کننده می رساند؟ عدم وجود صداقت در کوچینگ به این معنا است که فرد هیچ گاه از نقاط ضعف خود آگاهی نمی یابد و در نتیجه رسیدن به موفقیت امری بسیار دشوار می شود.
به چالش کشیدن فرد
دیگر ویژگی کوچینگ خوب توانایی به چالش کشیدن فرد است. باید به این نکته توجه داشته باشیم که موفقیت و کسب پیروزی به راحتی به دست نمی آید و به تلاش و کوشش زیادی نیاز دارد. برخی افراد تصور می کنند وجود یک کوچینگ به این معنا است که دیگر نیازی به نگرانی از رویارویی با چالش ها نیست در حالی که یک کوچ حرفه ای می داند چگونه مراجعه کننده خود را در شرایط مختلف تحت چالش های مختلف قرار دهد و به نوعی او را از منطقه آسایش خود خارج کند.
در حقیقت همین چالش ها و سختی ها است که نقاط ضعف فرد را مشخص می کند. این چالش ها همچنین باعث شکوفایی استعدادها و پتانسیل های درونی فرد می شود. یک کوچ خوب همواره انتظار بیشتری از فرد دارد و او را برای پیشرفت و رسیدن به نقاط بالاتر تشویق می کند. داشتن انتظار بیشتر به این معنا نیست که از فرد ناراضی باشد یا وی را سرزنش کند بلکه همواره او را تشویق می کند که به آنچه به دست آورده قانع نباشد و برای رسیدن به موفقیت های بیشتر تلاش کند.
چگونه می توانیم به یک کوچ موفق تبدیل شویم؟
تا اینجا تلاش کردیم انواع ویژگی کوچ موفق را بیان کنیم. هنگام انتخاب یک کوچ باید وجود این ویژگی ها در فرد مورد نظر جستجو شود. از آنجا که برای تبدیل شدن به یک کوچینگ حرفه ای، سازمان یا قاعده و قوانین و گواهی خاصی وجود ندارد، هر فردی می تواند ادعای کوچینگ بودن کند.
اما همان طور که بیان کردیم ویژگی کوچینگ نشان دهنده توانایی وی در زمینه کوچینگ است. علاوه بر ویژگی هایی تا به اینجا معرفی کردیم، برای تبدیل شدن به یک کوچ حرفه ای، وجود شاخصه های زیر نیز الزامی است:
داشتن تحصیلات یا سابقه کاری مرتبط
اگرچه برای تبدیل شدن به یک کوچ موفق، داشتن مدارک دانشگاهی مانند MBA ضروری و الزامی نیست، اما داشتن آن قطعا یک نکته مثبت در رزومه کاری محسوب می شود. همچنین داشتن سابقه کاری مرتبط در یک بیزینس به خاطر تجربه ای که فرد کسب می کند از اهمیت بالایی برخوردار است. هرچه سابقه کاری فرد مرتبط تر باشد، احتمال موفقیت وی در زمینه کوچینگ بیشتر خواهد بود.
بیشتر بخوانید: کارآفرینی | مفاهیم ارزشمندی که در مورد کارآفرینی باید بدانیم
کوچ و مهارت اجتماعی او
کاری که یک کوچینگ انجام می دهد تشابه زیادی با کارهای یک مشاور نیز دارد و به همین دلیل یک ویژگی کوچینگ موفق شناخت و درک رفتارهای اجتماعی طبقه های مختلف جامعه است. مهارت اجتماعی یک کوچینگ حتی از تخصص و داشتن سابقه کاری مرتبط نیز اهمیت بیشتری دارد.
مطابق تحقیقات صورت گرفته بیش از ۳۵ درصد صاحبان کسب و کار، یک کوچ را به خاطر داشتن مهارت های اجتماعی استخدام می کنند و تنها ۲۷ درصد از صاحبان کسب و کار، داشتن تحصیلات یا سابقه کاری مرتبط یک کوچ برایشان اهمیت دارد. به همین دلیل است که حتی برخی افراد که سابقه کاری مرتبطی ندارند، در یک کسب و کار خاص به عنوان کوچینگ مشغول به کار می شوند.
شناخت محدودیت ها
اگرچه این ویژگی کوچینگ مقداری عجیب و غریب به نظر می رسد اما از اهمیت بالایی برخوردار است. کاملا طبیعی است که به عنوان کوچینگ در برخی زمینه های تخصصی مانند اقتصاد، حسابداری، امور مالی یا هر موضوع دیگری تخصص و شناخت کافی نداشته باشید. در چنین شرایطی یک کوچینگ حرفه ای با تواضع و فروتنی این مسئله را می پذیرد و از اظهار نظرهای غیر کارشناسی شده پرهیز می کند و در عوض از نظر یک فرد حرفه ای و متخصص استفاده می کند. این موضوع نشان دهنده ضعف با عدم توانایی نیست بلکه نشان دهنده صداقت و درستکاری کوچ است.
سخن پایانی
امروزه بسیاری از کسب و کارها برای رسیدن به موفقیت و داشتن برنامه ریزی و استراتژی مناسب از کوچینگ استفاده می کنند. شناخت یک کوچ خوب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. از آنجا که قوانین و مقررات و محدودیت های چندانی روی فعالیت کوچینگ ها وجود ندارد، شناخت یک کوچینگ خوب کار دشواری است و نیاز به دقت و توجه فراوانی دارد. ویژگی کوچینگ نشان دهنده کارایی و میزان تاثیر گذاری وی است. در انتخاب کوچ باید حتما به ویژگی های نوع کوچینگ توجه کرد و فردی را به عنوان کوچ انتخاب کنیم که مجموعه ای از این ویژگی ها را داشته باشد. به نظر شما مهم ترین ویژگی یک کوچ چیست؟ اگر تاکنون از خدمات کوچینگ استفاده کرده اید، کدام ویژگی توجه شما را به خود جلب کرده است؟ نظرات و پیشنهادات خود را با ما در میان بگذارید.
منابع:
دیدگاهتان را بنویسید